डा. सौरभको उपचार अनुभव : ‘डायलाइसिस गर्नुपर्छ’ भन्दा मिर्गौला फेल भएकी ती कलाकार फन्किएर हिँडेपछि...

डा. सौरभसिंह हमाल मिर्गौला रोग विशेषज्ञ हुन्। उनले चिकित्सकीय पेशाको सिलसिलामा थुप्रै अनुभव बटुलेका छन्। डा. सौरभले चिकित्सकीय पेशाको सिलसिलामा देखेभोगेका यस्तैमध्येका केही अनुभव उकेरासँग साटेका छन्ः

‘डायलाइसिस गर्नुपर्छ’ भन्दा मिर्गौला फेल भएकी कलाकार फया फन्किँदै अस्पतालबाट हिँडेपछि....
केही वर्षअघि महाराजगञ्जस्थित त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा मिर्गौला फेल भएकी एक महिला कलाकारको उपचार गरेको प्रसङ्ग डा. सौरभ कहिल्यै भुल्दैनन्। यो कुरा उनी मिर्गौला रोग (नेफ्रोलोजी) विषयमा ‘डीएम’ तहको अध्ययन गर्दाको हो।

ती महिला कलाकारलाई आफ्नो मिर्गौलामा समस्या भएको छ भन्ने विषय त्यहाँ पुग्नुभन्दा पाँच वर्षअघि नै थाहा रहेछ। तर आयुर्वेदिक औषधिले ठिक हुने आशाले जथाभावी औषधिको प्रयोग गरिरहिछन्। तर, रोग ठिक हुनुको साटो उनको समस्या झन् बढ्दै गएछ।

आयुर्वेदले समस्या ठिक नभएपछि उनी परीक्षण र उपचारका लागि त्रिवि शिक्षण अस्पताल पुगेकी थिइन्। त्यहाँ डा. सौरभ ड्युटीमा थिए। उनले ती बिरामी कलाकार गर्दा मिर्गौला कामै गर्न नसक्ने अवस्थामा थियो। ती महिला कलाकारलाई यतिसम्म भइसकेको छ भन्नेबारे थाहा थिएन।

तत्काल ती महिला कलाकारको मिर्गौलाको डायलाइसिस गर्नुपर्ने अवस्था थियो। डा. सौरभले त्यही अनुसार बिरामीलाई भने, ‘तपाईंको मिर्गौलामा खराबी भएको छ। तत्कालै डायलाइसिस गर्नुपर्छ।’

डायलाइसिसको कुरा निकालेपछि ती महिला कलाकार एक्कासी रिसाएर ‘किन गर्नुपर्यो डायलाइसिस?’ भन्दै बाहिरिइन्। डा. सौरभलाई निक्कै दुःख लाग्यो र सोचे, ‘बिचरा ती बिरामीले बेलैमा उपचार गरिनन् भने त ज्यानै जाने जोखिम छ।’

तर, समस्याले सहनै नसक्ने गरी च्यापेपछि दुई/तीन दिनपछि पुनः ती महिला कलाकार त्रिवि शिक्षण अस्पताल नै पुगिन्। त्यो दिन पनि डा. सौरभ नै ड्युटीमा थिए। पुनः अस्पताल पुगेकी ती बिरामीको केही समय डायलाइसिस गरियो। औषधि उपचार भयो। त्यो बेला कोरोना भाइरसको संक्रमणको समय थियो। त्यसैले ती बिरामी कलाकारलाई समेत कोरोना भाइरस संक्रमण भयो। औषधि उपचारपछि ती बिरामीले कोरोना पनि जितिन्।

अनि शिक्षण अस्पतालमा ती बिरामी कलाकारको मिर्गौला प्रत्यारोपण गरियो। प्रत्यारोपण सफल भयो। बिरामीको ज्यान बाँच्यो। पछि ती कलाकारलाई आफूले नजानेर सही समयमा सही ठाउँमा उपचार गर्न नपुग्दा गल्ती भएको महसुस भएछ। धन्य उपचारपछि ती कलाकारको ज्यान बाँच्यो।

ज्यान बचाइदिने चिकित्सकप्रति ती कलाकार निक्कै कृतज्ञ भइन् अनि धन्यवाद दिइन्। मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएकी ती कलाकार अहिले पनि कलाकारितामा नै जमेको डा. सौरभले सुनाए। ज्यान बचेर ती कलाकार कलाकारितामा नै जमेको देख्दा उनलाई आनन्द लाग्छ।

पानी धेरै पिएर स्वास्थ्य जटिल बनेपछि....
त्यसैगरी चार वर्षअघि करिब २२ वर्षकी युवतीलाई बचाएको प्रसङ्ग पनि डा. सौरभ कहिल्यै भुल्दैनन्। यो प्रसङ्ग पनि महाराजगञ्ज चिकित्सा क्याम्पसमा नेफ्रोलोजीमा डिएम गर्दाकै हो।

मिर्गौलामा समस्या भएकी ती युवतीको डायलाइसिस भइरहेको थियो। डायलाइसिस गराइरहेकी ती युवतीले पानी धेरै पिइछन्। जसले गर्दा मिर्गौलामा थप समस्या भएर स्वास्थ्य अवस्था नै जटिल बनेछ। अनि ती युवतीलाई अस्पतालमा भेन्टिलेटरमा नै राखेर उपचार गर्नुपर्यो।

ती युवतीलाई बचाउन निक्कै मेहनत गर्नुपर्यो। पछि ती युवतीको मिर्गौला फेरेर ज्यान बचाउन सफल भएको उनी सम्झन्छन्। मिर्गौला प्रत्यारोपणपछि ती युवती ठिक भइन्। पछि ती युवतीले विवाह गरेको र विदेश समेत गएको उनले सुनाए।

डोल्पाकी ती बिरामीले गरेको विश्वास
केही वर्षअघि त्रिवि शिक्षण अस्पतालमै काम गर्दा बाथसम्बन्धी समस्या भएकी एक जना बिरामीको उपचार अनुभव पनि डा. सौरभले सुनाइहाले।

डोल्पाकी करिब ३३ वर्षकी महिला उपचारका लागि अस्पताल पुगिन्। उनलाई प्रत्येक महिना छ वटा इन्जेक्सन दिनुपर्ने थियो। स्वास्थ्य परीक्षण र अस्पतालमा औषधि उपचारपछि डा. सौरभले डोल्पाबाट काठमाडौंमा उपचारका लागि आउन कठिन र खर्चिलो हुने भएकाले नेपालगञ्जतिरै त्यो सुई लगाउँदा सहज हुने सुझाव दिए।

एक मात्रा (डोज) त्यो औषधिको मूल्य करिब दुई सय पर्थ्यो। काठमाडौं ओहोरदोहोर गर्न २० हजार भन्दा बढी खर्च हुन्थ्यो। तर, ती महिलाले उता त्यो सुई नलगाई प्रत्येक महिना छ महिनासम्म शिक्षण अस्पतालमा नै आएर सुई लगाइछन्।

बिरामीले विश्वास गर्दै दुई सय पर्ने सुई पनि काठमाडौंमा नै आएर लगाएको त्यो प्रसङ्ग सम्झँदा डा. सौरभलाई आनन्द लाग्छ। पछि ती महिलाको समस्या ठिक हुँदै गएको उनले सुनाए।

महिलालाई बचाउन नसकेको त्यो घटना
त्यसो त उपचार गरेका मध्ये सबै बिरामीलाई बचाउन सकिन्छ भन्ने हुँदैन। कतिपय बिरामीलाई त बचाउन अथक प्रयास गर्दागर्दै पनि बचाउन सकिँदैन।

बिरामीलाई बचाउन नसकेको बेला भने उनलाई असाध्यै दुःख लाग्छ नै। एक वर्षअघि भेरी अस्पतालमा उपचारकै क्रममा एक जना मिर्गौला फेल भएकी करिब ५२ वर्षकी महिलालाई बचाउन सम्भव नभएको घटना डा. सौरभले सुनाए।

ती महिलाको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता असाध्यै कमजोर भएको थियो। संक्रमण भएछ। निमोनिया भएछ। चिकित्सकको टिमले ती  महिलालाई बचाउन अथक उपचार प्रयास गर्यो। तर, सम्भव भएन। महिलाको मृत्यु भयो। त्यो घटना सम्झँदा अझै उनको मन कटक्क हुन्छ।

त्यसैगरी कतिपय बिरामीहरू त ‘पैसा छैन’ भनेर उपचारै नगरी अस्पतालबाट फर्किने गरेको पनि डा. सौरभले अनुभव सुनाए।

अर्कातर्फ विशेषगरी गाउँघरका कतिपय बिरामीहरूले चिकित्सकको सल्लाहअनुसार औषधि उपचार नगर्दा स्वास्थ्य अवस्था जटिल भएपछि अस्पताल पुग्ने गरेको धेरै उपचार अनुभव उनीसँग छ

छनोटमा मिर्गौला रोग
डा. सौरभ सिंह हमाल मिर्गौला रोग विशेषज्ञ हुन्। २०४२ मा नेपालगञ्जमा जन्मिएका सौरभले २०५८ मा स्थानीय मोर्डन पब्लिक हाइस्कुलबाट एसएलसी गरे। काठमाडौंको न्यू समिट कलेजबाट प्लस टु गरेका उनले त्यसपछि एमबीबीएस अध्ययनको तयारी थाले।

सन् २००६ मा काठमाडौं विश्वविद्यालय अन्तर्गत गृहनगर नेपालगञ्जमा रहेको नेपालगञ्ज मेडिकल कलेजमा भर्ना भएर एमबीबीएस अध्ययन गर्न थाले। सन् २०११ मा उनको एमबीबीएस अध्ययन पूरा भयो। एमबीबीएस अध्ययनपछि उनले करिब तीन वर्ष विभिन्न निजी अस्पतालमा काम गरे।

डा. सौरभलाई थप अध्ययन गर्नु छँदै थियो। त्यसैले उनले काठमाडौं विश्वविद्यालय अन्तर्गतकै काठमाडौंको जोरपाटीस्थित नेपाल मेडिकल कलेजमा सन् २०१५ मा भर्ना भएर ‘इन्टरनल मेडिसिन’ विषयमा ‘एमडी’ अध्ययन थाले। यो चिकित्सा शास्त्रको स्नातकोत्तर तहको अध्ययन हो।

सन् २०१८ मा उनको एमडी अध्ययन पूरा भयो। त्यसपछि उनले एमडी अध्ययन गरेकै मेडिकल कलेजमा करिब १५ महिना लेक्चररका रूपमा काम गरे।

डा. सौरभलाई थप अध्ययनको भोक मरेकै थिएन। त्यसैले उनले सन् २०२० मा भर्ना भएर त्रिभुवन विश्वविद्यालय, चिकित्सा शास्त्र अध्ययन संस्थान अन्तर्गत महाराजगञ्ज चिकित्सा क्याम्पसमा मिर्गौला रोग (नेफ्रोलोजी) विषयमा ‘डीएम’ तहको अध्ययन गर्न थाले।

‘डीएम’ चिकित्सा शास्त्रको विद्यावारिधि सरहको अध्ययन हो। सन् २०२३ मा उनको डीएम अध्ययन सकियो। डा. सौरभले सरकारी छात्रवृत्ति कोटामा ‘डीएम’ अध्ययन गरेका रहेछन्।

सरकारी छात्रवृत्ति कोटामा अध्ययन गरेकाले ‘डीएम’ अध्ययन गरेबापत दुई वर्षे छात्रवृत्ति करारमा काम गर्नका लागि उनी गत वर्षको भदौमा डा. सौरभ नेपालगञ्जको भेरी अस्पताल पुगे। अहिले उनी भेरी अस्पतालमा नै छात्रवृत्ति करारका रूपमा कार्यरत छन्।

फागुन १०, २०८१ शनिबार १०:४४:२७ मा प्रकाशित

उकेरामा प्रकाशित सामाग्रीबारे प्रतिक्रिया, सल्लाह, सुझाव र कुनै सामाग्री भए ukeraanews@gmail.com मा पठाउनु होला।