घरज्वाइँ : मगर संस्कृतिको नाममा असफल प्रयोग

अनिल बुढा मगरको निर्देशनमा बनेको फिल्म 'घरज्वाइँ' महत्वाकांक्षी तर, निराशाजनक प्रयास हो। यस फिल्मले नेपालको मगर समुदायको जीवन र संस्कृतिलाई चित्रण गर्ने प्रयास गरेको छ।

नेपालको पश्चिम रुकुममा बसोबास गर्ने मगर समुदायको विवाह, संस्कृति र घर ज्वाइँ बस्ने सामाजिक पक्षलाई निर्देशकले पर्दामा उतारेका छन्। 

घर ज्वाइँ बसेका सोरो (दयाहाङ राई) र उनले भोगेको कथालाई निर्देशकले २ घण्टा ६ मिनेट समय खर्चिएका छन्। 

मगर समुदायमा प्रचलित मामाचेली–फुपूचेला विवाह, सानैमा रुमाल थापेर हक जताउने प्रचलनलाई फिल्ममार्फत छर्लङ्ग पार्ने कोसिस गरेका छन् निर्देशकले।

पारिवारिक सहमति नहुँदा गरिने तानी विवाहले महिलामाथिको हिंसा, मानवअधिकार हनन लगायतका विषयमा प्रश्न उठाएको छ। उनीहरुको मृत्युसंस्कार गर्दा खाल्डोमा ठाडो राखिने कुरालाई फिल्ममा समावेश गरिएको छ। 

परिवेश अनुसार पात्रको ड्रेस, हाउभाउ, दाउरा–घाँस, खेतिपाती, खनजोत, रोधी, मेला–मादल र महिला भलिबलजस्ता दृश्यहरूले दर्शकलाई अभिनय जस्तो लाग्दैन। आफैं त्यो ठाउँमा पुगेको आभास दिलाउँछ।

आमाले छोरो सारोलाई भदैनीसँग विवाहको लागि जोड गर्दा बुबाले जबर्जस्ती गर्नुहुँदैन भनेर सम्झाएको कुराले सकारात्मक सन्देश दिन खोजेको छ। 

तर, सुस्त कथ्य शैलीका कारण फिल्म वाह लायक हुन चुकेको छ। यो फिल्मले दर्शकको धैर्यताको परीक्षा लिन्छ र अन्तमा थकान, अस्पष्ट, र अपूर्ण अनुभव गराएर हलबाट उठाउँछ।

कथासार र पटकथाका समस्या
फिल्मको सबैभन्दा ठूलो कमजोरी यसको अस्पष्ट र छरिएको कथा संरचना हो। मुख्य कथा धागो सोरो (दयाहाङ) र बिन्जुरी (मेरिना)को प्रेम कथालाई पर्याप्त विकास गरिएको छैन। 

निर्देशकले धेरै उप-कथाहरू समावेश गरेर मूल कथालाई कमजोर बनाएका छन्। परिणामस्वरूप, दर्शक फिल्मको वास्तविक केन्द्रबिन्दु के हो भन्नेमै अन्योलमा पर्छन्।

अतिरिक्त र अनावश्यक उप-कथाहरू
माओवादी आन्दोलन र लाहुरे पात्रको समावेशले मूल कथालाई अझ कमजोर बनाएको छ। यी तत्वहरू मूल कथासँग राम्रोसँग एकीकृत छैनन् र केवल फिल्मको ध्यान विचलित गर्न सहयोगी भएका छन्।

यस्ता अनावश्यक उप-कथाहरूले फिल्मको गतिलाई सुस्त बनाउँछन् र दर्शकहरूलाई झन् अन्योलमा पार्छन्।

अपर्याप्त पात्र विकास
मुख्य पात्रहरू, विशेषगरी सोरो र बिन्जुरी, सतही र अविश्वसनीय लाग्छन्। उनीहरूको पृष्ठभूमि, प्रेरणा र व्यक्तिगत विकासलाई पर्याप्त ध्यान दिइएको छैन। परिणामस्वरूप, उनीहरूको प्रेम कथा जबर्जस्ती र अप्राकृतिक देखिन्छ। दर्शकहरूले यी पात्रहरूसँग जोडिन वा उनीहरूको यात्रामा भावनात्मक रूपमा कमजोर बनेको छ।

लामो र सुस्त गति
फिल्मको अवधि २ घण्टा ६ मिनेटको छ, यसको कमजोर कथा संरचना र अपर्याप्त पात्र विकासका आधारमा फिल्म लामो हो। धेरै दृश्यहरू अनावश्यक रूपमा लामा राखिएका छन् र, कथाको विकासमा त्यसको कुनै योगदान पनि देखिंदैन। यसले दर्शक थाक्छन्।

प्राविधिक पक्षका कमजोरी
नेपालको ग्रामीण भूभागको प्राकृतिक सौन्दर्यलाई क्यामेरामा कैद गर्ने उत्कृष्ट अवसर हुँदाहुँदै पनि फिल्मको छायांकन निराशाजनक छ। धेरै दृश्यहरू धमिलो, अस्पष्ट, र अप्रोफेसनल देखिन्छन्। प्रकाश व्यवस्थापन कमजोर छ, जसले गर्दा केही दृश्यहरूमा विवरणहरू हराउँछन् वा अत्यधिक उज्यालो हुन्छन्।

फिल्मको ध्वनि मिश्रणमा ठूलो समस्या देखिन्छ। संवाद र पृष्ठभूमि ध्वनिहरू बीचको सन्तुलन अत्यन्त कमजोर छ। कैयौं दृश्यहरूमा संवाद बुझ्न गाह्रो छ किनभने तिनीहरू या त धेरै लामा छन् वा पृष्ठभूमि ध्वनिले ढाकिएका छन्। यसले दर्शकहरूलाई कथा बुझ्न र पात्रहरूसँग जोडिन गाह्रो बनाउँछ।

फिल्मको सम्पादन अव्यवस्थित र अपरिपक्व छ। दृश्यहरू बीचको संक्रमण प्रायः अप्राकृतिक र अचानक छ, जसले गर्दा कथाको प्रवाह टुट्छ। लामा, अनावश्यक दृश्यहरूलाई छोट्याउन सकिन्थ्यो, जसले फिल्मको गतिलाई सुधार गर्न सक्थ्यो। यसको सट्टा, अव्यवस्थित सम्पादनले फिल्मको समग्र गुणस्तरमा नकारात्मक प्रभाव पारेको छ।

सांस्कृतिक प्रस्तुतिमा गम्भीर समस्या
फिल्मको मुख्य आकर्षण हुनुपर्ने मगर संस्कृतिको चित्रण अत्यन्त सतही र क्लिशे छ। निर्देशक गहिरो सांस्कृतिक अन्तर्दृष्टि प्रदान गर्न पूर्णतया असफल भएका छन्। मगर समुदायको जीवनशैली, परम्परा र मूल्यहरूको सतही र सरलीकृत चित्रण गरिएको छ, जसले वास्तविक जटिलता र गहिराइलाई बेवास्ता गर्छ।

फिल्मका धेरै पात्रहरू, विशेष गरी ग्रामीण वृद्धहरू र परम्परागत विचारधाराका व्यक्तिहरू, अत्यधिक स्टेरियोटाइपको चरित्रचित्रण गरिएका छन्। 

उनीहरूलाई एकआयामी र कठपुतली जस्तो चित्रण गरिएको छ, जसले जटिल सामाजिक मुद्दाहरूलाई अत्यधिक सरलीकृत गर्छ। यसले मगर समुदायको वास्तविक जीवनको जटिलता र विविधतालाई न्याय गर्दैन।

संवादहरू प्रायः अप्राकृतिक र बनावटी लाग्छन्। तिनीहरूले वास्तविक मगर समुदायको बोलीचाली वा व्यक्तित्वलाई प्रतिबिम्बित गर्दैनन्। 

धेरै संवादहरू कृत्रिम र जबर्जस्ती लेखिएका छन्, जसले पात्रहरूलाई अविश्वसनीय बनाउँछ र दर्शकहरूलाई उनीहरूसँग जोडिन गाह्रो बनाउँछ।

अभिनयका गम्भीर समस्याहरू
धेरै कलाकारहरू, विशेष गरी सहायक भूमिकाहरूमा, अतिरञ्जित र अप्राकृतिक अभिनय छन्। उनीहरूको हाउभाउ र संवाद प्रायः अतिशयोक्तिपूर्ण र अविश्वसनीय छ। यसले फिल्मको यथार्थवादी दावालाई गम्भीर रूपमा कमजोर बनाउँछ र दर्शकहरूलाई कथामा डुब्न गाह्रो बनाउँछ।

मुख्य जोडी (दयाहाङ र मिरुना) बीचको सम्बन्धको रसायन अस्पष्ट छ। उनीहरूको अन्तरक्रिया र रोमान्टिक दृश्यहरू जबर्जस्ती र अप्राकृतिक लाग्छन्। उनीहरूको प्रेम कथालाई अविश्वसनीय बनाउँछ, जुन फिल्मको मूल आधार हो।

विभिन्न कलाकारहरूको अभिनय शैलीबीच ठूलो बेमेल छ। केही कलाकारहरूको नाटकीय अभिनय छ भने अन्य संयमित देखिन्छन्। यो असंगत अभिनय दिशानिर्देशको अभाव झल्किन्छ, जसले फिल्मको समग्र प्रभावलाई कमजोर बनाएको छ।

निष्कर्ष
'घरज्वाइँ' एक महत्वाकांक्षी तर, त्रुटिपूर्ण फिल्म हो। कमजोर पटकथा, सुस्त कथ्य शैली र प्राविधिक रूपमा फिल्म कमजोर छ। 

असार २९, २०८१ आइतबार २१:३०:२२ मा प्रकाशित

उकेरामा प्रकाशित सामाग्रीबारे प्रतिक्रिया, सल्लाह, सुझाव र कुनै सामाग्री भए [email protected] मा पठाउनु होला।