खाडलका कारण पृथ्वीतर्फ आउँदैछ सौर्य आँधी

एजेन्सी : सूर्यको रहस्य जान्न खोजिरहेका वैज्ञानिकहरूले केही दिनदेखि सूर्यभित्र ठुला कालो खाडलहरू बनिरहेको सार्वजनिक गरेका छन्।

यो यति ठुलो छ कि धेरै पृथ्वीहरू यसमा अटाउन सक्छन्। यी खाल्डाहरूबाट तातो सौर्य तरङ्ग उच्च गतिमा निस्किरहेको छ। वैज्ञानिकहरूले भर्खरै बनेका खाडलहरूले पृथ्वीलाई क्षति पुर्याउन सक्ने आशङ्का गरेका छन्।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार यी खाडलहरू कोरोनल प्वालहरू हुन् जुन सूर्यको बिचमा बनाइन्छ। यी खाडलहरू विद्युतीकृत ग्यासहरू अर्थात् सूर्यको माथिल्लो वायुमण्डलको प्लाज्माको तापक्रम घटेपछि बन्छन्।

यी खाल्डाहरू अन्य ठाउँको तुलनामा सघन भएकाले कालो देखिन्छन्। टाढाबाट हेर्दा घाममा एउटाखाडल देखिन्छ।

सूर्यमा यी क्रेटरहरूको छेउमा चुम्बकीय रेखाहरू बलियो हुन्छन् र क्रेटरहरूमा रहेको सौर्य पदार्थलाई बाहिर निकाल्छन्। सौर्य आँधी २.९० करोड किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा निस्किरहेको छ।

यस सौर्य तरङ्गमा इलेकट्रोन, प्रोटोन र अल्फा कणहरू छिटो बाहिर निस्कन्छन्, जसलाई पृथ्वीको चुम्बकीय शक्तिले अवशोषित गर्छ।

यस क्रममा सूर्यको लहर र पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रबीच युद्ध सुरु हुन्छ, जसलाई जियोमैग्नेटिक स्टर्म भनिन्छ। पृथ्वीको दुवै ध्रुवमा वायुमण्डल पातलो छ। जहाँबाट सौर्य तरंगहरू वायुमण्डलभित्र पुग्छन्। जसका कारण त्यहाँ रंगीन बत्तीहरू देखिन्छन् जसलाई उत्तरी बत्ती भनिन्छ।

यी खाडलका कारण सौर्य आँधी पृथ्वीतर्फ आउँदैछ जुन जी–१ भूचुम्बकीय आँधी हो। यद्यपि यसले पृथ्वीलाई खासै खतरा नदिने हो। तर यसले पावर ग्रिड र केही उपग्रहहरूलाई असर गर्न सक्छ।

भारतमा छठ पर्वको समयमा सूर्यमा पहिलो क्रेटर बनाइएको थियो।  त्यसपछि सूर्यको हँसिलो तस्बिर जारी गरिएको थियो। वास्तवमा त्यस बेलादेखि नै यी खाल्डाहरू निर्माण सुरु भएको हो। त्यसपछि लगातार पाँच पटक यस्ता खाल्डाहरू बनिसकेका छन्।

जब सूर्यबाट निस्कने आँधीहरू तीव्र हुन्छन्, तिनीहरू पृथ्वीमा पुग्न लगभग 15 देखि 18 घण्टा लाग्छ। कमजोर सौर्य आँधीहरूलाई पृथ्वीमा पुग्न २४ देखि ३० घण्टा लाग्छ। अहिले सूर्यको ११ वर्षे चक्र चलिरहेको छ। यो डिसेम्बर 2019 मा सुरु भएको थियो। पहिले शान्त रहेको घाम अब उठेको छ।

जब सूर्यबाट निस्कने आँधीहरू तीव्र हुन्छन्। तिनीहरू पृथ्वीमा पुग्न लगभग १५ देखि १८ घण्टा लाग्छ। कमजोर सौर्य आँधीहरूलाई पृथ्वीमा पुग्न २४ देखि ३० घण्टा लाग्छ। अहिले सूर्यको ११ वर्षे चक्र चलिरहेको छ। यो डिसेम्बर २०१९ मा सुरु भएको थियो। पहिले शान्त रहेको घाम अब उठेको छ।

मंसिर १९, २०७९ सोमबार १९:४३:०० मा प्रकाशित

उकेरामा प्रकाशित सामाग्रीबारे प्रतिक्रिया, सल्लाह, सुझाव र कुनै सामाग्री भए [email protected] मा पठाउनु होला।